نظر نویسنده

در کتاب تاریخ مقطع متوسطه دوران ما در دهه 90 میلادی، “زنان قربانی” و امپریالیسم ژاپن به عنوان نشانه‌های تجاوز وجود داشت. اما آنچه توسط این کتاب درسی ارائه شده است مقدار زیادی از فهم ما از تاریخ ملی ژاپن را زدوده است، که بسیاری بهتر از ما می‌توانند صحت آن را در اینجا زیر سؤال ببرند.

اما در اینجا ما می‌خواهیم به این بپردازیم که چگونه سیاست همیشه در نوشتن، و یا در این مورد مشخص بازنویسی و یا ننوشتن گذشته دخالت می‌کند. این سخن لغو و بیهوده‌ای نیست که چاپ این کتاب در پیش از دوران بی‌ثباتی (دورانی که حزب  لیبرال دموکرات پس از مدتی طولانی، سیطره‌اش را بر برخی از اعضای جناح راست خود از دست داد) حادث شد. در همان زمان، این کتاب درسی فقط در تعداد بسیار محدودی از مدارس محلی ارائه شد، چراکه تعداد قابل توجهی از شهروندان علیه آن اعتراض کردند. در چنان حالتی، تکثر صداها به کمک وسایل موجود برای ابراز آنها، (چنانکه در کشورهای دارنده نهادهای تضمین کننده آزادی بیان باید باشد) محسوس بود.

در پاسخ به این جنجال پیش آمده، در سال 2002، ژاپن، چین و کره جنوبی کمیته تحقیقاتی مشترک در مورد محتویات کتب درسی تشکیل دادند . این کمیته به مثابه محلی بود برای سه کشور تا به تبادل نظرات و آرای خود در باب تاریخ و کتب درسی بپردازند . اختلاف‌ها پس از تأسیس آن کاهش یافت و این کمیته تا به امروز به فعالیت خود ادامه داده و کتاب‌های منبع تاریخ فراوانی که حاصل بحث‌های میان متخصصان و ترکیبی از نگاه‌های هر کدام از کشورهاست، چاپ کرده است. با این وجود اما موانع و قشارهای همیشگی در راه کامل بازتاب دادن نگاه‌های خارجی در منابع درسی مدارس که به نوعی یکی از ابزارهای انتشار و گسترش قرائت رسمی و ملی تاریخ است، وجود دارد؛ این موانع هنگامی بیشتر می شود که قرائت رسمی با قرائت کشورهای همسایه در تضاد باشد.

در پایان، این بحث یک سوال اساسی را پیش می‌کشد که تا قلب لیبرال دموکراسی و دولت-ملت پیش می‌رود. آیا دولت‌ها می‌بایست نسبت به صداهای مردم خارج از مرزهای ملی هم پاسخگو باشند؟

- Ayako Komine and Naoko Hosokawa